W ostatnim 10-leciu globalne otoczenie biznesowe zmieniło się radykalnie,  dając kolejną szansę dla przemysłu krajów członkowskich Unii Europejskiej. Odzwierciedlono to w Komunikacie Komisji Europejskiej z października .2010r. dotyczącym zintegrowanej polityki  przemysłowej i zrównoważonego rozwoju, który jednoznacznie podkreśla znaczenie tego działu gospodarki dla zjednoczonej Europy. Jedna czwarta miejsc pracy w Unii Europejskiej przypada na przemysł produkcyjny, co wskazuje na jego siłę napędową innowacji. Dlatego też konieczne jest zwiększenie produktywności przemysłu, który przełoży się na wzrost gospodarczy i korzystną sytuację na rynku pracy. Ambitne założenia powinny być realizowane według nowego podejścia tj. prowadzenia biznesu w zgodzie ze zrównoważonym rozwojem oraz efektywne wzmacnianie i korzystanie z zasobu umiejętności pracowników. Te dwa obszary wymagają zaangażowania głównych grup interesariuszy i kompleksowego prowadzenia działań informacyjno-promocyjnych i upowszechniających.

1. Zrównoważony rozwój w oparciu o zasady CSR oczekuje się wypracowania rozwiązań służących „przejściu do Europy oszczędzającej zasoby” i stymulującej inwestycje. Wiedza w tym zakresie jest wciąż skromna, a praktyka oparta jest na działaniach intuicyjnych,
bez  teoretycznych podstaw CSR i umiejętności raportowania. Potwierdzają to badania (teren kraju):

• według Rankingu Odpowiedzialnych Firm z 2010r na siedemdziesiąt firm tylko dwadzieścia uczestniczących w badaniach było z Polski, żadna z województwa warmińsko-mazurskiego; 40% firm rozmawia z pracownikami o etyce biznesu; tylko 20% firm posiada strategię CSR(PARP 2010);według badań PKPP Lewiatan 2010r. tylko 21% badanych firm wiążę CSR z ochroną środowiska. W województwie warmińsko-mazurskim tylko firma Philips ma rozwiniętą strategię CSR, wypracowane rozwiązania z zakresu zrównoważonego rozwoju i warunków pracy. Doświadczeniu nie towarzyszy upowszechnianie dobrych praktyk wśród innych lokalnych i regionalnych firm z branży.

2. Pomimo wysokiej stopy bezrobocia, przemysł europejski nadal ma trudności
ze znalezieniem pracowników posiadających umiejętności odpowiadające jego wymaganiom, a zmiany demograficzne mogą tylko tą sytuację pogarszać. Podobnie wygląda warmińsko-mazurski rynek pracy.  Według danych Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie (2011 r.) branża przemysłowa rozwija się, generuje 12,1% nowych ofert pracy, przychody w maju 2011 r. wzrosły o 18,4% a wydajność pracy na jednego zatrudnionego wzrosła o 13,6% w stosunku do maju 2010 r. Brakuje jednak wykwalifikowanych pracowników. Wśród bezrobotnych aż 61,4% jest bez wykształcenia średniego, 25% bez doświadczenia zawodowego, ponad 40% osób nie nabyło jeszcze umiejętności praktycznych lub posiada nieaktualne umiejętności, niedostosowane do potrzeb branży przemysłowej (22% do 25 lat, 20,8% >50 lat), sporą grupę stanowią kobiety 53,6%,które ze względu na konieczność łączenia życia zawodowego z rodzinnym są niechętnie przyjmowane do pracy w produkcji. Brakuje rocznych raportów prezentujących ilość przeszkolonych pracowników z branży przemysłu produkcyjnego, struktury zatrudnionych kobiet, stanu zdrowia pracowników. Ogólnie znajomość rozwiązań CSR dot. dbania o zatrudnienie i warunki pracy deklaruje tylko 38,7%(PKPP Lewiatan 2010-kraj).Dane Centralnego Instytutu Ochrony Pracy –  (kraj–2010 r.) dodatkowo wskazują na wieloletnią stagnację zaniedbania co widoczne jest w liczbie wypadków przy pracy w 2010r: ponad 94 tyś (32% w produkcji) wskaźnik częstotliwości wypadków przy pracy 8,12%, tyle samo co w roku 2000.

Jedną z branży przemysłu produkcyjnego jest branża elektromaszynowa, a jej gałęzie to między innymi przemysł maszynowy, precyzyjny, elektrotechniczny i elektroniczny. Modernizacja tego rodzaju przemysłu wymaga wysokich kwalifikacji zawodowych, efektywnego zarządzania potencjałem pracowników, bezpiecznych warunków pracy i wdrożenie nowego podejścia w zakresie zrównoważonego rozwoju. Powyżej wymienione gałęzie wolno rozwijają się w naszym regionie. Brakuje rozwiązań produkcyjnych przyjaznych dla środowiska, pro pracowniczych, sprzyjających większemu zaangażowaniu w rozwój firmy oraz ewidentnie poprawiających sytuację kobiet i mężczyzn na rynku pracy. W podejmowanych uprzednio działaniach zabrakło konkretnych i sprawdzonych rozwiązań, które wprowadzałyby CSR do praktyki i jednocześnie tworzyły sieć wymiany doświadczeń wewnętrznych i pomiędzy poszczególnymi gałęziami. W odpowiedzi na powyższe problemy zawiązano Partnerstwo Ponad Narodowe z doświadczoną BUŁGARSKĄ BRANŻOWĄ IZBĄ PRZEMYSŁU MASZYNOWEGO. Partner posiadając bogate doświadczenie z obszaru CSR w zakresie kreowania pozytywnego zachowania, kształtowanie trwałej wartość i korzystnego otoczenia biznesu, uwrażliwienia na kwestie społeczne i środowiskowe będzie skutecznym wsparciem w procesie informacyjno-promocyjnym oraz upowszechniającym i jednocześnie nauczycielem i doradcą we wdrażaniu pakietu standardów i dobrych praktyk CSR. Powyższe działania będą prowadzone poprzez: zawiązanie sieci współpracy pomiędzy sześcioma aktywnie działającymi organizacjami pracodawców i pracowników jako reprezentantów branży elektromaszynowej oraz wypracowanie skutecznego modelu upowszechniania dobrych praktyk CSR w grupie sześćdziesięciu reprezentantów powyższych organizacji na bazie doświadczeń i wspólnie z BUŁGARSKĄ BRANŻOWĄ IZBĄ PRZEMYSŁU MASZYNOWEGO. Model Skutecznego Upowszechniania CSR zostanie zaprezentowany grupie dwustu przedstawicieli firm branży elektromaszynowej naszego województwa (przedsiębiorcy i kadra zarządzająca).

Analiza interesariuszy wykazała, że realizacja projektu pozytywnie wpłynie na:

• samorządy lokalne (będą mogły inicjować wdrażanie CSR w innych branżach),
• klientów (pozytywny wizerunek przedsiębiorstw i ich produktów),
• pracowników (pozytywny wizerunek zarządzających firmą),
• osoby bezrobotne (promowanie kształcenia ustawicznego i budowania kariery na poszczególnych etapach życia zawodowego, zwłaszcza kobiet).

W województwie Warmińsko-Mazurskim zatrudnionych jest blisko 241 tyś osób w tym 34%
w przemyśle, tylko 3097 osób w branży elektromaszynowej. Udział firm tej branży w regionie stanowi 2,7%,co wskazuje na brak specjalnego rozwoju województwa w tym obszarze. Największe firmy są w powiecie elbląskim (Elzam-Zamech Sp.z.o.o., Alstom Power Sp.z o.o.) olsztyńskim (GN-KNIT, GRASON, Promet-Stal) nowomiejskim(Expo m S.A.) Na podstawie danych GUS w województwie Warmińsko-Mazurskim jest 65 firm tej branży, zatrudniających powyżej 9 os. Dane dotyczące mikro firm będą wymagały aktualizacji. Pojedyncze zakłady już wprowadzają rozwiązania z obszaru CSR. Alstom Power posiada Certyfikat Wiarygodności Biznesowej (nagroda z 2010r.) poświadczający wiarygodność i solidność firmy jako wykonawcy, GRASON i Promet-Stal posiadają misję i wizję firmy społecznie odpowiedzialnej, prowadzą działania pro pracownicze. Pozostałe firmy skupiają się na przetrwaniu i wypracowaniu zysku. Ich aktywność w inicjatywach „Solidarności” była minimalna (do udziału w projektach od 2004r zgłosiła swój akces tylko jedna firma).

Struktura zatrudnienia: ze względu na specyfikę zawodu przeważają mężczyźni (ok.76%) kobiety najczęściej zajmują stanowiska w pionie administracyjnym i księgowym, usługowym, magazynowym. Tylko 3% kobiet pracuje na stanowiskach produkcyjnych i technicznych. Przeważają pracownicy powyżej 35 lat. Zauważalny jest brak młodej kadry z wykształceniem technicznym. W firmach zatrudnione są osoby z wykształceniem zawodowym lub średnim technicznym; na stanowiska kierownicze osobny z wykształceniem wyższym lub tytułem mistrza uzyskanym po wymaganym okresie doświadczenia zawodowego i – lub odbytych szkoleniach (dane wstępne uzyskane w badaniach przeprowadzonych przez Zarząd Regionu „Solidarności”).

Pracownicy i pracodawcy branży są członkami organizacji związkowych i organizacji pracodawców (Forum Związków Zawodowych, OPZZ, NSZZ „Solidarność”, PKKP Lewiatan i organizacje branżowe).

Opisana branża jest nieliczna w naszym województwie, wybrano ją jednak ze względu na:

• znaczenie w rozwoju gospodarczego Unii Europejskiej,
• utrzymanie i tworzenie lepszych miejsc pracy, w tym dla absolwentów uczelni i szkół technicznych (zatrzymanie wykształconej kadry w Regionie)
• możliwość wdrożenia dobrych praktyk CSR z wszystkich obszarów: kooperacyjnych, pro pracowniczych, społecznych, tworzenie wartości dla klienta i ochrony środowiska;
• zawiązanie sieci Regionalnej i Ponad Narodowej umożliwi: rozwój klastrów przemysłowych, rozwój nowych technologii i połączenie z sektorem Badawczo Rozwojowym.

Wdrożenie sprawdzonych rozwiązań BUŁGARSKIEJ BRANŻOWEJ IZBY PRZEMYSŁU MASZYNOWEGO
w branży elektromaszynowej pozwoli na upowszechnianie modelu w innych branżach, a ich organizacje zainspiruje do wypracowania i implementacji programów do potrzeb konkretnych firm.

Ze względu na ograniczoną liczbę firm z branży elektromaszynowym w województwie Warmińsko-Mazurskim, założono upowszechnianie rezultatu wśród dwustu przedstawicieli Mikro Małych i Średnich Przedsiębiorstw (przedsiębiorcy/zarządzający) – dotarcie do firm poprzez organizacje związkowe. Przykłady dobrych praktyk z obszaru CSR będą najszybciej przyswajane przez organizacje danej branży, które realnie potrafią ocenić ich przydatność i możliwość wdrożenia w swoich firmach. Ukazanie dobrych rozwiązań, korzystnych dla rozwoju firmy, jest dużą szansą na stopniowe, ale konsekwentne włączanie w strategię firmy rozwiązań z obszaru zrównoważonego rozwoju oraz kształtowania bezpiecznych i dobrych warunków pracy. Zaproszenie rodzin pracowników i kadry zarządzającej branży elektromaszynowej i innych, władz lokalnych, Organizacji Pozarządowych oraz lokalnych społeczności na dni otwarte ukaże problematykę i wagę wdrażania CSR.

Rekrutacja-etapy(odpowiedzialny „Solidarność”):

1. Działania informacyjno -promocyjne poprzez kampanie medialne w radio i TV.
2. Zawiązanie sieci, praca nad modelem i pilotażowymi programami: Spotkania z członkami organizacji związkowych (sześć najaktywniejszych) celem zawiązania współpracy. Forma: zaproszenie wysłane do zarządów organizacji, spotkania informacyjno-promocyjne zorganizowane lokalnie. Wytypowanie przez każdą organizację dziesięciu stałych przedstawicieli do upowszechniania dobrych praktyk (łącznie 60 osób, w tym minimum dwanaście kobiet, w branży jest mniej kobiet). Forma: zgłoszenie(formularz )wypełnione przez organizację podpisane przez jej reprezentanta, przesłane pocztą. W przypadku rezygnacji reprezentanta organizacja wskaże nową osobę (zapis w porozumieniu pomiędzy wszystkimi organizacjami)
3. Upowszechnianie wśród firm: ze względu na cel zawiązania sieci zaproszenie będzie skierowane do wszystkich firm branży elektromaszynowej województwa Warmińsko-Mazurskiego (sześćdziesiąt pięć  Małych i Średnich Przedsiębiorstw + mikro-przedsiębiorstwa, zidentyfikowane podczas projektu). Forma: Bezpośredni kontakt z firmami przez specjalista do spraw rekrutacji, Promotorów CSR oraz reprezentantów organizacji pracowników i pracodawców ,materiały informacyjno-promocyjne, zaproszenie na lokalne seminaria branżowe – dwustu przedstawicieli zarządzających, kadra kierownicza (formularz zgłoszeniowy wypełniają przedsiębiorcy, kadra zarządzająca)

-cel: prezentacja rezultatów projektu, podpisania listów intencyjnych o współpracy firm branży elektromaszynowej. Każda firma ma zapewnione 1 miejsce. Firmy średnie i duże ze względu na kadrę zarządzającą dodatkowo mogą zgłosić do trzech osób. Przy większej liczbie osób lider będzie zachęcał do wytypowania kobiet pełniących funkcje zarządzające/kierownicze – zwiększenie szans udziału kobiet. Zostanie utworzona lista rezerwowa-dodatkowe miejsca dla Mikro Małych i Średnich Przedsiębiorstw.

Potrzeby/oczekiwania: Firmy z tej branży potrzebują rozwiązań, które umożliwią im wdrażanie inwestycji zgodnie ze zrównoważonym rozwojem (mniej niż 10 firm rozwija CSR).Do rozwoju potrzebna jest  wyspecjalizowana kadra, przekładająca się na rozwój i wyniki finansowe firmy. Pracownikom potrzebne są: szkolenia, dobre warunki pracy, dopasowany system zatrudnienia
i organizacji stanowisk do grup wiekowych. Bariery: ograniczone możliwości kadrowe, o czym świadczą dane z powyżej opisanej struktury zatrudnienia oraz odosobnienie w podejmowanych działaniach przez organizacje związkowe.

Źródło: raport Warmińsko-Mazurskiej Agencji Rozwoju Regionalnego dotyczącego analizy potencjału województwa(…)2009r, GUS–2010r województwo Warmińsko-Mazurskie i badania własne (projekt Warmińsko-Mazurskie Centrum CSR- badania focusowe).

Trwałość projektu: organizacje pracodawców i pracowników kontynuują działania dla swoich ineteresariuszy.